Prześwietlenia/zdjęcia rentgenowskie

Zdjęcie pantomograficzne zwane również pantomogramem lub ortopantomogramem (w skrócie OPG) jest to zdjęcie rentgenowskie dające panoramiczny obraz kości szczęki i żuchwy, wszystkich zębów a także stawów skroniowo żuchwowych i zatok szczękowych.

Zdjęcie dzielimy na 4 części zwane kwadrantami- prawy (górny i dolny) oraz lewy (górny i dolny).  Strony zdjęcia zaznaczone są odpowiednio z angielskiego L (lewa) i R (prawa).  Zęby w poszczególnych kwadrantach oznaczone są numerami od 1do 8.  Numeracja zaczyna się od zębów centralnych znajdujących się na środku zdjęcia.

U dorosłych pacjentów z pełnym uzębieniem na zdjęciu powinny być widoczne 32 zęby.  Zęby 1 i 2 w poszczególnych kwadrantach nazywamy siekaczami (jedynki i dwójki).  Ząb numer 3 to kieł (trójka).  Numery 4 i 5 to przedtrzonowce (czwórki i piątki).  Numery 6, 7, 8 to zęby trzonowe (szóstki, siódemki i ósemki) .  Trzeci ząb trzonowy czyli ósemka jest również zwany zębem mądrości.

Wskazania do wykonania pantomogramu

1. Choroby zębów i przyzębia
   • Próchnica-możliwe jest wykrycie ubytków próchnicowych niewidocznych w badaniu wewnątrzustnym np. w punktach stycznych zębów lub pod starymi wypełnieniami czy koronami protetycznymi.
   • Choroby przyzębia (paradontoza)-zdjęcie pokazuje jak bardzo postąpił zanik kości i w jakich płaszczyznach.
   • Problemy endodontyczne - zdjęcie obrazuje korzenie wszystkich zębów dzięki czemu stomatolog jest w stanie wykryć wszystkie nieprawidłowości związane z leczeniem kanałowym lub jego brakiem, np.: zmiany okołowierzchołkowe( zaniki kości), torbiele, niewypełnione do końca kanały, złamane narzędzia itp.
2. Ekstrakcje zębów
   • Pantomogram pokazuje kształt korzeni oraz ich krzywizny, położenie zębów w stosunku do zębów sąsiednich i innych struktur anatomicznych. Jest to bardzo przydatne przy usuwaniu zębów mądrości ( ósemek) zarówno tych wyrzniętych jak i całkowicie zatrzymanych.
3. Leczenie implantologiczne
   • Pantomogram jest podstawowym zdjęciem rentgenowskim obok tomografii komputerowej do wykonania zabiegu implantacji. Pomaga wstępnie zaplanować zabieg i ocenić warunki anatomiczne.
4. Leczenie ortodontyczne
   • Pantomogram jest wstępnym zdjęciem do postawienia trafnej diagnozy w rozpoznaniu wady zgryzu oraz do wykonania planu leczenia.
5. Urazy zębów i twarzoczaszki
   • Zdjęcie pantomograficzne jest pomocne przy ocenie złamań korzeni zębów, złamań żuchwy i innych urazów w obrębie kości szczęk.

Zdjęcie pantomograficzne jest wykorzystywane w celu wykrycia ukrytych ognisk infekcji w jamie ustnej które mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie podczas wszelkiego rodzaju zabiegów operacyjnych.  Tylko na podstawie pełnego wywiadu i badania stomatologicznego oraz po wykonaniu zdjęcia pantomograficznego (nawet bezzębnej szczęki) stomatolog może wystawić zaświadczenie o braku przeciw wskazań do takiego zabiegu.